İçindekiler
İşletmeler girdileri belirli süreçlerden geçirerek çıktılar meydana getirirler. Tüm bu sürecin gerçekleştirilmesinde yönetim faaliyeti başrolde yer almaktadır. Yönetim faaliyetinin etkin yani verimli bir şekilde yerine getirilmesi bazı fonksiyonlara bağlıdır. Bu fonksiyonlar işletmenin rekabet koşulları içinde faaliyet gösterirken ayakta kalmasını dolayısıyla amaçlarına en doğru, en etkin şekilde ulaşmasını sağlar. Planlama, sürekli bir şekilde, kısa veya uzun vadeli amaçlar ile bunları gerçekleştirmek üzere izlenecek yollar hakkında düşünmektir.
Planlama : Ne, nasıl, ne zaman, nerede, ne maliyetle yapılacak? Planlamanın aşamaları,
- Örgütsel amaç ve hedeflerin belirlenmesi
- Örgütsel amaç ve hedeflere ulaştıracak seçeneklerin belirlenmesi
- Seçenekler arasından seçim yapma
- Planlama sürecinin gözden geçirilmesi veya güncellenmesi
Amaç : Kuruluşun ileride gerçekleştirmeyi arzu ettiği durumdur.
Plan : Amaca erişmek için ne yapılması gerektiğini belirten araçtır.
Amaç ve Planlama Önemi
Amaçların bilinmesi ve planların yapılması, personelin kuruluş ile bütünleşmesine ve faaliyetleri daha istekli biçimde yapmalarına yardımcı olur. Böylelikle;
- Personel neyi, ne zaman yapacağını bilir,
- Belirsizlikler önlenmiş olur,
- Personel kendinden emin olarak hareket eder, moral ve motivasyonu kamçılanır.
- Planlar ve amaçlar, faaliyetler için birer rehberdir. Yönetici ve personeli aydınlatır, yol gösterir.
- Amaçlar ve planlar bir başarı standartıdır. Neyin yapılması gerektiğini belirttiği için yöneticinin başarısının değerlendirilmesinde araç olarak kullanılır.
- Yöneticilerin kararlarına temel teşkil ederler. Yöneticinin ne yapması, hangi görevi yerine getirmesi gerektiğini açıklarlar.
Amaç veya Misyon Oluşturma Süreci
Kuruluşlarda amaç veya misyon belirlenmesi şu konularla ilgilidir:
- Hizmet veya mamul üretim konuları
- Pazar ve müşteriler
- Faaliyet biçimleri
- Kuruluş içi değerler
- Ürün kalitesi
- Çalışanlara karşı yönetimin tutum ve felsefesi
Planlama Türleri
Hızlanma Düzeyi Açısından Planlama
Stratejik Planlar
Genel amaçlara erişmek için örgütsel faaliyet alanlarını ve pazarlarını belirleme, örgütsel kaynakları bu faaliyet sahalarına tahsis etme çabaları ile ilgilidir. Stratejik planlar, işletmenin üst kademe yöneticileri tarafından ve uzun faaliyet dönemleri için hazırlanırlar. Bu planlar hazırlanırken, öncelikle işletmenin stratejik amaçları belirlenir. Daha sonra işletme çevresi incelenir.
Strateji Seçimi
Yöneticiler, 3 Temel Strateji İzleyebilirler:
-Büyüme stratejileri : Mevcut ve yeni faaliyet alanlarında rakiplerden daha fazla genişleme ve büyüme stratejileri
-Durgun büyüme : Mevcut ve yeni faaliyet alanlarında rakiplerle aynı oranda büyüme veya rakiplerden daha yavaş büyüme ve gelişme stratejileri
-Tasarruf stratejileri : Mevcut ve yeni faaliyet alanlarındaki iş faaliyetlerini ve pazar paylarını küçültme veya tamamen çekilme stratejileri
Taktiksel Planlar
Orta kademe yöneticilerin sorumlu oldukları fonksiyonlar için geliştirdikleri planlardır. Stratejik planlara göre daha kısa sürelidir.
Operasyonel Planlar
Taktiksel planların icrasını kolaylaştırmak, onlara destek olmak amacıyla organizasyonun alt kademe yöneticileri tarafından hazırlanırlar. Kesin, somut, rakamlarla ifade edilebilen, belirsizlik riskini en az taşıyan eylem programlarıdır. Bölüm yöneticileri aylık, haftalık ve günlük hazırlar.
Kullanılma Seçenekleri Açısından Planlama
Sürekli Planlar
Organizasyondaki faaliyetlere rehberlik etmek için, birden fazla kez uygulanabilen planlardır.
- Politikalar : Faaliyetlere rehber olur, personele yol gösterirler.(Terfi politikası veya satış politikası gibi)
- Prosedürler : Bir amaca ulaşmak için yapılan işlerin aşamalarına denir.
- Kurallar : Bir faaliyetin yapılmasında uyulması gereken konuları belirtirler
Tek Kullanımlık Planlar
Zamanlama yönünden bir defa uygulanan stratejilerdir.
- Bütçe : Planları ve eylem programlarını gerçekleştirecek parasal kaynakların tahsis edilmesi ile ilgili maliyet çalışmalarıdır.
- Program : Bir amacın gerçekleşmesi için gerekli olan aşama ve adımları, her birinden sorumlu olan kişileri veya her bir aşamanın süresini belirleyen bir plandır.
- Proje : Projeler, programların birbirinden kesin çizgilerle ayrılan kısımlarıdır.
Planlama İlkeleri
1)Planlama arzusu ilkesi veya yöneticinin planlama yapmaya istekli olması
2)Planlamanın kuruluş koşullarına uygun bir zamanlama ufku veya süresini gerektirmesi ilkesidir
3)Alternatif planlar geliştirme ilkesi
4)Rakiplerin ne yaptıklarını ve gelecekte ne yapabileceklerini sürekli olarak değerlendirme ilkesidir
5)Esneklik ilkesi
6)Ekip halinde çalışma ve haberleşme ilkesi
7)Somut ve gerçekçi olma ilkesi
8)Yazılı doküman hazırlama ilkesi
Endüstri Mühendisliği hakkında hakkında daha fazla bilgi için sitemizdeki Yalın Üretim , Tedarik Zinciri Yönetimi veya Finans kategorisindeki yazılara göz gezdirebilirsiniz.
Endüstri Mühendisliği hakkında daha fazla güncel yazılara ulaşmak için bizi LinkedIn Twitter veya Instagram adresinden takip edebilirsiniz.